Genel olarak birçok ağrı türü vardır. Bu ağrıların da oluşmasına sebep olan birçok etken bulunmaktadır. Onlardan biri de periferik nöropatik ağrıdır. Periferik nöropatik ağrı, omurilik ve beyin dışında bulunan sinirlerde hasar olduğunda ortaya çıkar. Periferik nöropatik ağrı genelde vücutta ağrılar, hâlsizlik ve uyuşma belirtileri ile kendini gösterir. Bu belirtiler ise genellikle el ve ayaklarda görülür. Ancak el ve ayaklar haricinde başka bölgelerde de görülebilmektedir.
Periferik sinirlerde görülen hasarların çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bunlardan en yaygın olan neden, diyabettir. Diğer nedenler arasında ise travmatik yaralanmalar, metabolik sorunlar, kalıtım ve enfeksiyonlar yer almaktadır.
Peki periferik nöropatik ağrı olduğunda vücutta neler olur, nasıl hissedilir? Bunun cevabı biraz karışık olmakla birlikte bir yandan da basittir. Önce periferik sinirlerin işlevini bilmemiz lazım. Periferik sinirler, omurilik ve beyinden vücudun diğer bölgelerine bilgi taşımaktır. Bu sinirler ayrıca vücudun duyularıyla ilgili sinyalleri de omuriliğe ve beyne taşımaktan sorumludurlar.
Nöropatik ağrı yaşandığında ise periferik sinir sisteminin herhangi bir işlevi bu ağrıdan etkilenebilir. Belirtilerin niteliği ise etkilenen periferik sinirlerin tipine bağlı olarak değişir. Örneğin, kas hareketinden sorumlu olan motor sinirler etkilenirse bunun belirtileri kas güçsüzlüğü ve hatta felci içerebilmektedir.
Kalp atış hızı, mesane, sindirim ve tansiyon fonksiyonlarını düzenleyen otonom sinirler nöropatik ağrıdan etkilenirse eğer aşırı terleme, sindirim, bağırsak veya mesane sorunları ve tansiyon değişiklikleri oluşabilir.
Periferik sinir sisteminin bir diğer parçası ise duyusal sinirlerdir. Duyusal sinirler vücudun, ısı değişimlerini, dokunma, ağrı ve titreşim gibi farklı hislerin deneyimlenmesini sağlarlar. Duyusal sinirlerin yaralanması ise vücudun yukarıda belirtilen hislerden herhangi birini deneyimleyememesine sebep olabilir. Periferik nöropatik ağrının diğer belirtileri arasında ise denge kaybı ve koordinasyon eksikliği yer alabilmektedir.
Periferik Nöropatik Ağrıların Tedavisi Nelerdir?
Periferik nöropatik ağrı, hastalarda genellikle yanma, karıncalanma veya bıçak batması şeklinde ağrılar hissedilmesi olarak tanımlanmaktadır. Nöropatik ağrının nedeni, diyabet veya otoimmün (bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırması) bir hastalık veya bir tümör olabilir. Hastada eğer bu gibi durumlar varsa önce ağrıyı yönetmek için altta yatan durum tedavi edilmelidir.
Eğer altta yatan bir durum yoksa, tedavi tamamen ağrı belirtilerini hedeflemektedir. Tedaviler, hastaların nöropatik ağrılarının yönetilmesine yardımcı olmaktadır. En yaygın tedaviler arasında ise ağrı giderici ilaçlar, topikal formülasyonlar ve nöbet önleyici ilaçlar bulunmaktadır.
Periferik Nöropatik Ağrı için CBD
CBD (kannabidiol) şu anda uykusuzluk, anksiyete, çocukluk çağı epilepsisi ve kronik ağrı gibi bir dizi tıbbi sorun için güçlü bir tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir. Yapılan araştırmalara göre CBD , nöropatik ve enflamatuar ağrıyı önlemede yardımcı olmaktadır. Bu iki ağrı türü ise tedavi edilmesi en zor ağrı koşulları arasında yer almaktadır.
CBD formülasyonlarının (spreyler ve yağların), periferal nöropatik ağrı belirtilerinin yönetilmesinde etkili olduğu bulunmuştur. Semptomatik periferik nöropatisi olan hastalar üzerinde yapılan 4 haftalık incelemede, topikal CBD kullanımı sonucu olumlu sonuçlar alınmıştır.
İncelemeye semptomatik periferal nöropatisi olan 29 hasta katılmıştır. Seçilen hasta grubunun ortalama yaşı ise 68 civardındadır. İncelemede hem erkek ve kadın hastalar yer almıştır. Bu hastaların 15’ine rastgele bir topikal CBD formülasyonu uygulanırken 14 hastaya ise plasebo verilmiştir.
4 hafta sonra plasebo grubundaki hastalar, CBD tedavi grubuna geçmiştir. Tedavi sırasında hastaların ağrı belirtilerini değerlendirmek için Nöropatik Ağrı Ölçeği (NPS) kullanılmıştır. NPS puanları ise haftada 2 kez değerlendirilmiştir.
4 haftanın sonunda elde edilen çalışma sonuçlarına göre, CBD grubundaki hastaların ağrı belirtilerinde önemli bir azalma görülmüştür. Keskin ağrı, yoğun ağrı, kaşıntı ve ısı değişimleri gibi belirtiler yaşayan hastaların be belirtilerinde azalmalar kaydedildi. CBD grubundaki hastaların ağrılarında ise plasebo grubundaki hastalara göre daha yüksek derecede azalmalar görülmüştür. Çalışma sırasında veya tedaviden sonra ise CBD formülasyonu, hiçbir yan etki yaratmamıştır.
Çalışmanın sonucu olarak ise; CBD’nin transdermal yoldan (deri yoluyla) uygulanmasının, ağrı belirtilerini ve periferik nöropati ile ilişkili diğer ağrı hissini azaltabildiği bildirilmiştir. Ayrıca bu çalışma için topikal CBD’nin, hastalar için periferik nöropatik ağrıda kullanılan mevcut tedavilerden daha verimli bir tedavi alternatifi olabileceği vurgulanmıştır.
Ayrıca CBD’nin sprey şeklinde kullanılmasının periferik nöropatik ağrı için daha güçlü bir tedavi yöntemi olabileceği üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Bu konu üzerine yapılan bir çalışmada, içerik olarak hem THC hem de CBD içeren bir formülasyon kullanıldı. Çalışmada toplam 125 hasta incelendi ve bu hastaların her birinde en az 6 aydır ağrı belirtileri bulunmaktaydı.
51 erkek ve 74 kadının yer aldığı çalışmada ise yaş ortalaması 53’tü. 63 periferal nöropatili hastaya THC / CBD oral sprey uygulandı. Geri kalan 62 hastaya ise plasebo verildi. Ağrı belirtileri ve uyku durumları, çalışmanın başlamasından 7 ila 10 gün önce kaydedildi.
Ağrı kesici ilaçlar da dâhil olmak üzere hastaların önceden aldıkları tüm ilaçlar, deneme süresince de devam ettirildi. Ağrının giderilmesi ise çalışmanın birincil değerlendirme faktörüydü. İkincil değerlendirme faktörleri ise uyku bozukluğu ve bilişsel yeteneklerde azalma olup olmadığı yer aldı.
Yan etkiler ve çeşitli nedenlerle çalışmadan çekilen hastalar dışlandıktan sonra çıkan ön sonuç, ilaçla tedavi edilen grup lehine olmuştur. Hasta grubunda ağrı azalması ve uyku kalitesinde olumlu sonuçlar yaşanırken, çalışma sırasında bildirilen bazı yan etkiler de mevcuttur. Yan etkiler arasında ise mide bulantısı, baş dönmesi, kusma, yorgunluk ve ağız kuruluğu gibi belirtiler yer almıştır.
Özet
Periferik nöropatik ağrının neden olduğu belirtiler ve diğer duyumlar, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltmaktadır. Standart tedaviler ise hastalar tarafından aranan ağrı kesici etkiyi sağlamada %100 başarılı olmamaktadır.
Yapılan araştırmalar ve elde edilen kanıtlar CBD’nin, özellikle CBD spreylerinin ve topikallerinin, periferal nöropatik ağrı için etkili bir tedavi olduğunu göstermektedir. Bununla ilgili olarak daha kesin sonuçlar elde etmek amacıyla yapılan bir araştırmada yaşlı yetişkinler üzerinde CBD bazlı ürünler kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda ise CBD kullanımının periferik nöropatik ağrıyı azaltmada etkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Eğer sizin de periferik nöropatik ağrılarınız varsa ve CBD kullanmayı düşünüyorsanız, önce mutlaka doktorunuza danışın ve ondan tavsiyesini isteyin. Çünkü yaş, vücut ağırlığı, genetik yatkınlıklar, mevcut ilaçlar ve bir dizi başka faktör, CBD alıp alamayacağınızı etkileyebilir.
